Het auteursrecht beschermt alle originele werken die het persoonlijke stempel van de maker dragen. Denk aan een stripboek, een kunstwerk, een reclametekening, een foto, een video, een muziekstuk of een game. Het maakt niet uit of het werk al voltooid is of niet.
De broncode en grafische interface van apps en games vallen, mits ze aan de voorwaarden voldoen, ook onder het auteursrecht. België heeft, in tegenstelling tot Nederland, specifieke wetgeving voor het beschermen van computerprogramma's. Deze wetgeving bestaat naast het auteursrecht. Lees meer op de website van de FOD Economie.
Het auteursrecht is alleen van toepassing op werken die origineel zijn en zintuiglijk waarneembaar.
Wat houdt het in?
Het auteursrecht geeft de maker bepaalde rechten:
- Het recht om het werk openbaar te maken. Openbaar maken is ervoor zorgen dat het werk verspreid wordt onder het publiek.
Voorbeeld: het plaatsen van een video op YouTube; - Het recht om het werk te verveelvoudigen (reproduceren). Verveelvoudigen is bijvoorbeeld het maken van een kopie van het werk. Ook het maken van een kopie in een andere vorm, zoals een vertaling, wordt beschouwd als verveelvoudigen;
- Persoonlijkheidsrecht (ook wel morele rechten genoemd). Dit recht geeft de maker de mogelijkheid om zich te verzetten tegen bijvoorbeeld iemand die het werk verminkt, vervormt of onder een andere naam openbaar maakt.
Voorbeeld: het bijsnijden van een foto waardoor de compositie volledig wijzigt.
Dat de maker deze rechten heeft, betekent dat een ander deze rechten niet heeft. Tenzij de ander daar met de maker schriftelijke afspraken over heeft gemaakt.
Hoe lang geldig?
Auteursrecht is geldig tot zeventig jaar na de dood van de maker. Als de termijn van zeventig jaar is verstreken, dan is het werk vrij van auteursrecht en kan het in principe vrij worden geëxploiteerd.
Hebben meer auteurs samen een werk gemaakt? Dan geldt het auteursrecht tot zeventig jaar na de dood van de langstlevende medewerker.
Meerdere auteurs
Als meer mensen samen aan iets werken, hebben ze ook samen het auteursrecht. Bij een prentenboek is er naast de auteur ook een illustrator. Bij een video is vaak sprake van een heleboel makers: een regisseur, een scriptschrijver, een cameraman en een editor. Soms worden er ook nog delen van andere werken in verwerkt, denk aan muziek.
Het is verstandig om, vóórdat je samen iets gaat maken, goede afspraken te maken en deze schriftelijk vast te leggen. Je kunt, naast afspraken over de exploitatie en de verdeling van opbrengsten, ook afspraken maken over wat er met het werk moet gebeuren als er een conflict ontstaat of als iemand zich uit de samenwerking wil terugtrekken.
Inbreuk op auteursrecht: wist je dat...
- Foto's op internet niet automatisch vrij te gebruiken zijn? Dit mag alleen met uitdrukkelijke toestemming van de fotograaf.
- Als het ©-teken er niet staat, dit niet automatisch betekent dat het werk vrij te gebruiken is.
- Je een werk in bepaalde gevallen zonder toestemming mag gebruiken, bijvoorbeeld voor privédoeleinden en onderwijs (algemeen belang)? Bronvermelding en betaling kunnen nodig zijn.
- Je een parodie of karikatuur van een origineel werk mag maken? Hieraan zijn voorwaarden verbonden. Laat je door een IE-professional informeren.
Is mijn creatie origineel?
Om te bepalen of je werk origineel is, moet het aan twee voorwaarden voldoen:
- Het werk moet door een mens tot stand zijn gebracht;
- Het werk moet creatief zijn en herkenbaar als 'van de maker' afkomstig.
Het werk hoeft niet nieuw te zijn. Je kunt dus een onderwerp kiezen, waarover al vaker een boek is geschreven.
Is mijn creatie zintuiglijk waarneembaar?
Jouw creatie moet te zien, te lezen of te horen zijn. Een idee dat in je hoofd zit, kan immers niet worden beschermd. Het werk moet dus een concrete vorm hebben.
Stel, je hebt een idee voor een boek over vooroordelen. Iedereen mag hierover een boek schrijven, want iedereen baseert zich op andere feiten en kiest een andere invalshoek. Pas wanneer een idee concreet is vormgegeven in tekst - door een bepaalde woordkeuze, specifieke volgorde en insteek van het onderwerp - kan de inhoud beschermd worden.
Hoe ontstaat auteursrecht?
Auteursrecht ontstaat automatisch. Je hoeft er niets voor te doen. Dit betekent wel dat het soms lastig is te bewijzen wie het auteursrecht op een werk heeft of wie de eerste was die het werk gemaakt heeft. Het kan dus nuttig zijn om officieel te kunnen aantonen dat jij de maker bent. Je kunt jouw creatie daarom vastleggen in een i-DEPOT. Het i-DEPOT is een wettelijk bewijsmiddel dat je een datumstempel geeft. Op basis hiervan kun je aantonen dat jouw creatie op een bepaalde datum bestond. Meer over het i-DEPOT
Naburige rechten
Naast het auteursrecht bestaan ook naburige rechten. Deze beschermen bijvoorbeeld de uitvoering door een acteur van een rol, de uitvoering door een artiest van een nummer dat door een andere artiest is geschreven en een video-opname van een uitzending. Ook naburige rechten hoef je niet aan te vragen. Ze ontstaan automatisch als jij het werk maakt.
Voorbeeld: Een singer-songwriter schrijft een songtekst en voert die zelf uit. Hij of zij krijgt in dat geval zowel het auteursrecht als de naburige rechten.
Auteursrecht in de Benelux-landen
België
Uitgebreide informatie over auteursrecht in België vind je op de website van de FOD Economie, Dienst Intellectuele Eigendom.
Nederland
Uitgebreide informatie over auteursrecht in Nederland vind je op de website Auteursrecht.nl.
Luxemburg
Uitgebreide informatie over auteursrecht in Luxemburg vind je op de website gouvernement.lu.
Wil je advies?
BOIP is een onafhankelijke instantie. Wij mogen je daarom alleen informeren en geen persoonlijk advies geven. Een externe IE-professional kan je wel adviseren over de beste bescherming van jouw auteursrecht.