Een model of tekening is het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan dat nieuw is en een eigen karakter heeft. Bijvoorbeeld: een nieuw model koptelefoon, horloge, koffiezetapparaat, kledingstuk of tas.
Het uiterlijk, ook wel design genoemd, wordt afgeleid van kenmerken zoals lijnen, omtrek, kleuren, vorm, textuur of de materialen en versiering van het voortbrengsel zelf.
Model registreren
Met een modelregistratie kun je een model, tekening of een combinatie van beide beschermen:
Met een tekening bedoelen we een tweedimensionaal voortbrengsel. Bijvoorbeeld: het patroon of dessin op behang, textiel, tegels of serviesgoed.
Met een model bedoelen we een driedimensionaal voortbrengsel. Bijvoorbeeld: de vormgeving van (mobiele) telefoons, huishoudelijke apparaten, lampen, meubels, verpakkingen, bouwmaterialen, sanitair, speelgoed, serviesgoed of bestek.
De combinatie van een tekening en een model kun je ook beschermen. Bijvoorbeeld: de tekening op een driedimensionaal voorwerp, zoals de decoratie op een tas. In dit geval is er sprake van een tweedimensionale decoratie en een driedimensionale vorm. Het uiterlijk wordt dan zowel door het voortbrengsel (de tas) als door het dessin (de tekening als decoratie op de tas) bepaald.
Om een modelrecht te kunnen claimen moet het nieuw zijn en een eigen karakter hebben.
Kosten
Bereken snel en gemakkelijk de kosten van een modelregistratie met de calculator.
Is mijn model nieuw?
Om in aanmerking te komen voor registratie moet een model nieuw zijn. Dit betekent dat het model nog niet bekend mag zijn bij het publiek. Zodra je je model bijvoorbeeld publiceert op een website of in een reclamefolder, tentoonstelt of in de handel brengt, is het model publiekelijk bekend en daarmee niet meer nieuw.
Nieuw volgens de wet
Nieuw volgens de wet betekent dat het model, of een ander sterk lijkend model, nog niet eerder voor het publiek beschikbaar is gesteld op de datum waarop je je modelregistratie aanvraagt (depotdatum) of op de datum van voorrang.
Uitzonderingen
- Als de beschikbaarstelling aan het publiek heeft plaatsgevonden in de twaalf maanden voorafgaand aan de depotdatum of de datum van voorrang, heeft dit geen gevolgen voor de beoordeling of het model nieuw is. Hier geldt een termijn van respijt. Met andere woorden: je hebt na beschikbaarstelling aan het publiek nog twaalf maanden om je modelregistratie aan te vragen;
- Als ingewijden in de betrokken sector in Europa (EG en EER) redelijkerwijs geen kennis genomen konden hebben van de beschikbaarstelling aan het publiek heeft dit geen gevolgen voor de nieuwheid van het model. Bekendmaking van het model aan een derde, onder voorwaarde van geheimhouding, wordt niet aangemerkt als 'voor het publiek beschikbaar'.
Als een van deze uitzonderingen op jouw situatie van toepassing is, moet je hiervan bewijs kunnen overleggen.
Heeft mijn model een eigen karakter?
Een model moet een eigen karakter hebben. Kort gezegd betekent dit dat jouw model niet sterk mag lijken op een model dat al bekend is.
Eigen karakter volgens de wet
Een model heeft een eigen karakter als de algemene indruk die het model wekt bij de geïnformeerde gebruiker verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker wordt gewekt door modellen die al eerder voor het publiek beschikbaar zijn gesteld vóór de datum waarop je jouw modelregistratie aanvraagt (depotdatum) of voor de datum van voorrang.
Uitzonderingen
- Als de beschikbaarstelling aan het publiek heeft plaatsgevonden in de twaalf maanden voorafgaand aan de depotdatum of de datum van voorrang heeft dit geen gevolgen voor de beoordeling of het model een eigen karakter heeft. Hier geldt de termijn van respijt. Met andere woorden: je hebt na beschikbaarstelling aan het publiek nog twaalf maanden om je modelregistratie aan te vragen;
- Als ingewijden in de betrokken sector in Europa (EG en EER) redelijkerwijs geen kennis genomen konden hebben van de beschikbaarstelling aan het publiek heeft dit geen gevolgen voor de beoordeling of het model een eigen karakter heeft. Bekendmaking aan een derde, onder voorwaarde van geheimhouding, wordt niet aangemerkt als 'voor het publiek beschikbaar'.
Als een van deze uitzonderingen op jouw situatie van toepassing is, moet je hiervan bewijs kunnen overleggen.
Wat is geen model?
Een aantal voorbeelden van wat geen model kan zijn:
- Een voortbrengsel dat niet nieuw is of geen eigen karakter heeft, is formeel gezien geen model.
- Idee. Een idee dat (nog) niet is uitgewerkt tot iets concreets, zoals een tekening, prototype of ontwerp, kunnen wij niet als model registreren. Je kunt de datum waarop het idee ontstond wel vastleggen in een i-DEPOT;
- Techniek. De uiterlijke kenmerken van een voortbrengsel die uitsluitend door de technische functie worden bepaald, kunnen wij niet als model beschermen. Voor deze vorm van bescherming bestaat het octrooirecht. Bekijk wat het octrooirecht inhoudt.
- Een model dat in strijd is met een eerder model dat al vóór de depotdatum of vóór de voorrangsdatum van je modelaanvraag een exclusief recht toekomt op basis van een Gemeenschapsmodel, een Benelux-model, of een internationaal model, maar dat pas ná de depot- of voorrangsdatum van jouw modelaanvraag voor het publiek beschikbaar is gemaakt.
- Het model maakt gebruik van een ouder merk zonder toestemming van de houder van dit merk;
- Het model maakt gebruik van een bestaand werk waarop auteursrecht rust, zonder toestemming van de auteursrechthebbende;
- Het model maakt oneigenlijk gebruik van wapens, vlaggen en andere emblemen, afkortingen en namen van staten of internationale organisaties (zoals bepaald in artikel 6ter van het Verdrag van Parijs);
- Het model is in strijd met de openbare orde of goede zeden;
- De kenmerkende eigenschappen van het model worden onvoldoende duidelijk uit de aanvraag voor modelregistratie.
- De registratie van mechanische verbindingsstukken is in de meeste gevallen uitgesloten. Bouwstenen voor constructiespeelgoed kunnen echter wel als model worden beschermd.
Voorbeeld van wat geen model kan zijn
Doordat de karakteristieke kenmerken van de spuitmond van de slagroomspuit uitsluitend zijn bepaald door de technische functie (bestemd om (gedoseerd) mooie gekrulde lagen slagroom aan te brengen) kan dit niet als model worden opgevat.
Kan mijn aanvraag geweigerd worden?
Voordat je je modelregistratie aanvraagt, moet je zelf goed uitzoeken of jouw model nieuw is en een eigen karakter heeft. Wij controleren dit niet voor je.
Om in behandeling genomen te worden, moet je aanvraag voor modelregistratie aan een aantal formele eisen voldoen. Als je aanvraag niet aan de formele vereisten voldoet, nemen wij contact met je op. Het is van belang dat je ons antwoordt binnen de door ons aangegeven termijnen. Als wij je reactie niet op tijd ontvangen, dan wordt je model niet geregistreerd en krijg je de betaalde kosten niet terug.
Wie kan een modelregistratie aanvragen?
Iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon kan een modelregistratie aanvragen.
De deposant wordt in de regel als rechthebbende op het model gezien, zelfs als de aanvraag is ingediend door een ander dan of zonder toestemming van de ontwerper.
In dat geval kan de werkelijke ontwerper het depot, binnen vijf jaar vanaf de datum van publicatie van de inschrijving, opeisen. De werkelijke ontwerper kan om dezelfde reden de nietigheid van het depot en van het modelrecht inroepen, zonder beperking in tijd. De vordering tot opeising of nietigverklaring moet bij de rechter worden ingesteld. De vordering tot opeising moet in ons Modellenregister worden ingeschreven.
De volgende regels zijn van toepassing op een ontwerper van een model:
- Als een model door een werknemer in de uitoefening van zijn functie werd ontworpen, wordt, tenzij er andere afspraken zijn overeengekomen, de werkgever als ontwerper beschouwd.
- Als een model op bestelling is ontworpen, wordt, tenzij er andere schriftelijke afspraken zijn overeengekomen, degene die de bestelling heeft gedaan als ontwerper beschouwd. Het model moet dan wel in de handel of nijverheid worden gebruikt. Wanneer het model uitsluitend voor particuliere doeleinden bestemd is, dan blijft de feitelijke ontwerper dit in juridische zin ook en wordt de opdrachtgever dit niet (behoudens andere schriftelijke afspraken).
Het is dus belangrijk om kennis te nemen van het bestaan van (of het ontbreken van) contractuele bepalingen en in voorkomend geval aan te dringen op wijziging of aanvulling daarvan.
Wanneer je een modelregistratie aanvraagt, kun je in je aanvraag de naam van de werkelijke ontwerper vermelden.
Vraag je modelregistratie aan in 4 stappen
Een registratie beschermt het uiterlijk van je model. Aan registreren zijn kosten verbonden. Check via onderstaande stappen welke kansen en mogelijkheden er voor jou zijn.
Advies nodig?
BOIP is een onafhankelijke instantie en mag je daarom geen persoonlijk advies geven. Wil je advies over de beste bescherming voor jouw design? Een externe IE-professional kan je verder helpen.
